700 tys. Polaków cierpiących na otyłość olbrzymią będzie miało szansę skorzystać z unikatowego programu KOS-BAR, opartego o skoordynowaną opiekę, trwającego dwa lata. Zakończenie tego pilotażowego programu będzie oznaczało nowe wyzwania w dziedzinie opieki nad pacjentami bariatrycznymi, dlatego ważne jest, by zapewnić odpowiednie wsparcie dla tych osób.
Kraków, jedno z największych miast w Polsce, liczy sobie ponad 700 tys. mieszkańców. Wiele z nich zmaga się z otyłością, przy której pomocą może im przyjść operacja bariatryczna. Jednak sam zabieg nie wystarczy, aby doprowadzić do trwałej zmiany. Efektywne leczenie wymaga włożenia wysiłku w poprawę nawyków żywieniowych, zmianę myślenia i aktywność fizyczną. Aby wesprzeć te osoby w ich walce o zdrowie, od 1 stycznia 2022 r. w życie weszły program KOS-BAR, który ma trwać dwa lata. W tym czasie będą one mogły skorzystać z bezpłatnej opieki medycznej. Choć nie wiadomo, co przyniesie przyszłość po jego zakończeniu, ostatnie operacje w ramach programu mają się odbyć w grudniu br.
KOS-BAR to program kompleksowego wsparcia dla osób dorosłych z otyłością olbrzymią. Jest to jedyny tego typu program na skalę światową, który wykorzystuje interdyscyplinarne metody opieki – wsparcie psychologiczne, dietetyczne oraz skuteczne mierzenie efektów zdrowotnych. Program jest adresowany do osób, których BMI przekracza 40 albo 35, jeśli towarzyszy im choroba współistniejąca. W przeciwieństwie do pacjentów operowanych bariatrycznie poza tym programem, osoby korzystające z KOS-BAR mają do dyspozycji kompleksowe wsparcie.
„Sam zabieg nie wystarczy, bo otyłość to nie jest choroba żołądka lub jelit. Konieczne jest kompleksowe wsparcie. KOS-BAR oferuje wielodyscyplinarny model opieki, trwającej 24 miesiące. Jest chirurg, internista, kardiolog, diabetolog, endokrynolog, ginekolog, ortopeda, dietetyk, psycholog, rehabilitacja, koordynator. Przez dwa lata trwania programu miało z niego skorzystać 2900 chorych. To koszt 71 mln zł. Niestety, zakończenie programu przewidziano na grudzień 2023, rekrutacja chorych była tylko do końca września tego roku” – tłumaczył w czasie warsztatów dla dziennikarzy prof. Piotr Major, bariatra ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Program KOS-BAR jest obiektem zainteresowania ekspertów, którzy wskazują, że dostęp do danych w tym zakresie jest bardzo ograniczony. W informacji z 23 kwietnia 2023 roku podano, że zakwalifikowano do niego 3447 pacjentów, a wykonano 1400 operacji. Nieoficjalne dane z września tego samego roku wskazują, że wykonano 2266 zabiegów (+/- 300). Do tej pory nie ma ewaluacji na szczeblu centralnym. 19 ośrodków w kraju, które operują w ramach KOS-BAR, niecierpliwie oczekują, aby program został dołączony do koszyka świadczeń gwarantowanych. Czy i kiedy to nastąpi?
Eksperci zwracają uwagę, że monitorowanie programu KOS-BAR jest utrudnione. AOTMiT ogłosiło w 23 kwietnia 2023 roku, że w programie zakwalifikowało się 3447 pacjentów, a wykonano 1400 operacji. Nieoficjalny raport z września tego samego roku wskazuje, że wykonano 2266 zabiegów (+/- 300). Do tego czasu nie przeprowadzono żadnego centralnego audytu. 19 ośrodków w kraju, które wykonują zabiegi w ramach KOS-BAR, oczekują na jego włączenie do koszyka świadczeń gwarantowanych. Kiedy i czy to nastąpi?
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2021 r. w sprawie programu pilotażowego w zakresie kompleksowej opieki specjalistycznej nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej KOS-BAR zostało ogłoszone 3 września 2021r. i weszło w życie następnego dnia. Ministerstwo Zdrowia przypomina, że program pilotażowy nie jest jedyną formą opieki nad pacjentami bariatrycznymi. Alternatywną możliwością jest skorzystanie ze świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, które są udzielane przez placówki posiadające umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (zgodnie z załącznikiem nr 4 lp.44 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego; Dz.U. z 2023 r. poz. 870 z późn. zm.).
„Wrócimy do stanu sprzed 2022 roku. Będzie rocznie kilkaset operacji mniej” – przewiduje prof. Major.
Kos-BAR stanowi nowoczesną formę leczenia bariatrycznego, która oferuje szereg zalet, w tym dostęp do specjalistów wielu dziedzin, w tym dietetyka, psychologa, i skoordynowaną opiekę. Ponadto, program ten zapewnia odpowiedzialność za efekty leczenia, premiując jakość wyników. Program ten jest finansowany z podatku cukrowego, czyniąc go unikalnym na skalę światową.
Tym samym, istotne jest zastanowienie się, jakie kroki należy podjąć, by zapewnić długoterminowy sukces systemu leczenia bariatrycznego po zakończeniu programu KOS-BAR.
W celu osiągnięcia tego, konieczne jest ustrukturyzowanie modelu opieki bariatrycznej, aby zapewnić długotrwałą wsparcie dla pacjentów po operacji. Musi to obejmować zarówno kontynuację edukacji i wsparcia, jak i wymóg okresowego monitorowania postępów w leczeniu.
KOS-BAR wniosło znaczący wkład w koordynację i ustrukturyzowanie modelu opieki bariatrycznej. Pomimo to, wciąż istnieją pewne kwestie, które należy rozwiązać. Niewystarczające finansowanie leków i plastyki powłok oraz dublowanie badań i sztywne ram czasowe zwiększają ryzyko, że pacjenci nie kontynuują leczenia. W Krakowie odsetek osób rezygnujących z leczenia wynosi ok. 10 proc.
„To nie jest dużo” – ocenia prof. Major. „Powodem rezygnacji była np. zbyt duża odległość od ośrodka, w którym pacjent zdecydował się operować. Mając ośrodek choćby w Szczecinie, chciał być zaopiekowany w Krakowie i pokonała go logistyka. Program nie gwarantuje bowiem pomocy zdalnej, pacjent musi być na miejscu” – tłumaczył ekspert.
Ostatnie badania wykazały, że bakterie jelitowe są również odpowiedzialne za ryzyko otyłości. Naukowcy wykryli, że różne rodzaje bakterii jelitowych wpływają na metabolizm, co może prowadzić do wzrostu masy ciała. Bakterie jelitowe mogą również zwiększać apetyt, wpływając na ilość pożywienia spożywanego.
Skuteczne leczenie otyłości wymaga przyjęcia złożonego podejścia, uwzględniającego nie tylko dostosowanie stylu życia, ale również dostosowanie diety, w szczególności dostarczanie odpowiednich ilości bakterii jelitowych. Połączenie wysoce zbilansowanej diety, która wzmacnia bakterie jelitowe, z aktywnością fizyczną może zmniejszyć ryzyko otyłości.
Badania nad wpływem bakterii jelitowych na otyłość stanowią ważny krok w kierunku zrozumienia tego zjawiska i opracowania skutecznych planów leczenia. Poprzez lepsze zrozumienie wpływu tych bakterii na zdrowie i odżywianie, lekarze i dietetycy mogą stworzyć zbilansowane plany leczenia, które będą skutecznie walczyć z otyłością.
Otyłość to chroniczna choroba, która wymaga ciągłej opieki, aby uniknąć powikłań zdrowotnych. Uważne monitorowanie poziomu bakterii jelitowych i dostosowanie diety i stylu życia do ich potrzeb może być istotnym czynnikiem w zapobieganiu i leczeniu otyłości. Ponadto, wsparcie psychologiczne i emocjonalne jest niezbędne do skutecznego leczenia i zapobiegania otyłości.
KOS-BAR zapewnił pacjentom skrócenie czasu oczekiwania na pierwszą wizytę, a także zabiegi, bezpłatny dostęp do specjalistów, a co za tym idzie – kompleksową opiekę oraz usystematyzowaną kontrolę po zabiegach. Wielu pacjentów docenia zaangażowanie i pasję zespołów medycznych, ponieważ po raz pierwszy mogło spróbować nowego, lżejszego stylu życia. Prof. Major dodał, że w Polsce rozwija się również chirurgia bariatryczna dla dzieci i nastolatków, które stanowią większe wyzwanie niż leczenie dorosłych.
Otyłość jak polskie zagrożenie
Otyłość stanowi wielkie zagrożenie dla społeczeństwa polskiego, ponieważ co piąty Polak ma nadwagę lub otyłość. Co więcej, aż 25 proc. trzylatków ma nieprawidłową masę ciała, 1/3 ośmiolatków ma nadwagę lub otyłość, a 15 proc. piętnastolatków cierpi na nadwagę lub otyłość. W grupie 35-39 lat nadwaga dotyczy aż 50 proc. populacji, zaś pośród nich 70 proc. to mężczyźni!
Jakie są konsekwencje tego stanu rzeczy? Przede wszystkim, z otyłością wiąże się aż 200 różnych jednostek chorobowych, wśród których znajdują się m.in.:
Otyłość jest częstym czynnikiem prowadzącym do chorób, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, wysoki cholesterol, obturacyjny bezdech senny, depresja, stłuszczenie wątroby czy zespół policystycznych jajników. Wykazano, że otyłość jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, co może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Dlatego istotne jest, aby zdrowo się odżywiać, unikać nadmiernego spożywania kalorii i uprawiać czynną aktywność fizyczną, aby zapobiec poważnym problemom zdrowotnym.
Stygmatyzacja i wykluczenie osób z nadwagą mają nie tylko wpływ na ich jakość życia, ale również są kosztowne dla społeczeństwa – szacuje się, że w krajach OECD otyłość pochłania ok. 3,3 proc. PKB. Aby zapobiec tej sytuacji, w latach 2021-2025 Narodowy Program Zdrowia zaplanował przeznaczenie 40 mln zł na edukację i profilaktykę nadwagi. Dzięki tej inwestycji możemy wspólnie zmienić postrzeganie osób otyłych oraz wzmocnić ich status społeczno-ekonomiczny.
Jak wynika z raportu przygotowanego przez ekspertów Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, koszty pośrednie związane z utraconą produktywnością osób otyłych wzrosły między 2015 a 2018 rokiem o 110 proc., osiągając wynik 85,1 mld złotych. Ten wzrost jest zauważalny nie tylko na poziomie globalnym, ale także w Polsce, gdzie wykonuje się corocznie od 5000 do 6000 zabiegów bariatrycznych.
„Leczenie chirurgiczne daje najlepszy efekt bariatryczny, mówiąc krótko, jest najskuteczniejszą metodą leczenia otyłości. Skuteczność redukcji masy ciała wynosi ok. 68 proc., a otyłość ma przecież dowiedzioną wysoką korelację z chorobą nowotworową. Operacja bariatryczna ma spektakularny wpływ na metabolizm człowieka, stabilizuje się m. in. serce, hormony, następuje remisja chorób towarzyszących otyłości, ale też poprawia się płodność, a życie wydłuża się o 8 do 15 lat! Biorąc pod uwagę to wszystko, okazuje się, że operacja bariatryczna jest najtańszą metodą leczenie otyłości” – zapewnia prof. Major.
Zapraszamy wszystkich dziennikarzy medycznych do udziału w XXIII Warsztatach, które podsumowują półtora roku pilotażu programu KOS-Bar. Prof. Piotr Major ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie poprowadzi spotkanie 26.09.2023.
Uczestnicy XXIII Warsztatów dla Dziennikarzy Medycznych będą mieli okazję dowiedzieć się więcej o procesie pilotażu programu KOS-Bar. Zabierzcie ze sobą pytania, aby korzystać jak najwięcej z cennej wiedzy prof. Piotra Majora, który 26.09.2023 poprowadzi spotkanie.
Treść pochodzi z serwisu: pap-mediaroom.pl
Pliki Cookies