Serce, wątroba, mózg, a także śledziona – te narządy są niezwykle ważne dla naszego zdrowia. Wiemy, gdzie się one znajdują i jakie spełniają funkcje. Śledziona jest szczególnie istotnym systemem obronnym i magazynem krwi – stale w niej dokonują się porządki. Czasem może ona ulegać powiększeniu, co wymaga od nas szybkiej reakcji i starannego monitorowania stanu zdrowia.
„Śledziona jest jednym z elementów układu odpornościowego. Narządem, w którym usuwane są niektóre krwinki – chore lub stare, głównie czerwone. Dlatego, gdy przeciwciała połączą się z płytkami krwi wychwytuje ona takie kompleksy >>płytka – przeciwciało<>czerwona<>biała<<, po prostu jaśniejsza. Tutaj odbywa się produkcja ważnych elementów komórek m.in. limfocytów. To rodzaj białych krwinek. Są one związane z układem immunologicznym” – wyjaśnia lek. Krzysztof Gawroński, hematolog LUXMED.
Śledziona jest niezwykle istotnym organem. Pełni wiele funkcji w naszym organizmie, w tym reguluje układ krwionośny i immunologiczny. Ponadto, śledziona jest odpowiedzialna za filtrowanie krwi i produkcję limfocytów i przeciwciał. Co więcej, to magazyn krwi, który może przechowywać znaczne ilości tego płynu. Śledziona bierze udział w krwiotwórczym procesie już w życiu płodowym, a także wspomaga uzupełnianie braków krwi w sytuacjach krwotoków. Pomaga również w przypadku niedotlenienia, utrzymując komórki przy życiu. Pod względem wielkości przypomina ona ziarno fasoli.
Śledziona jest organem o kształcie ziarnka fasoli, jednak znacznie większym. U osoby dorosłej waży przeciętnie ok. 150 g i ma grubość około 4 cm, szerokość 7 cm, a długość do 11 cm. Jest otoczona błoną surowiczą i torebką włóknistą. Uważnie przyjrzyj się swojej lewej stronie podżebrza – tam właśnie znajduje się śledziona, która może mieć jeden brzeg wklęsły, a drugi wypukły. Natomiast tuż nad wrotami śledziony, czyli miejscem, gdzie spotykają się śledziona i żołądek, znajdują się tętnice i żyły odpowiedzialne za dostarczanie krwi do i z organu. Zazwyczaj śledziona nie jest wyczuwalna, jednak gdy dojdzie do splenomegalii, czyli jej powiększenia, może ona wystawać spod żeber.
„Może być nawet tak duża, że sięga swoim dolnym brzegiem do talerza kości biodrowej. Dzieje się tak w przypadku patologii, zazwyczaj hematologicznej” – podkreśla specjalista.
Objawem wielu chorób, w tym białaczek, chłoniaków, mielofibrozy, infekcji wirusowych, zakażeń bakteryjnych, pierwotniakowych, chorób krwi i marskości wątroby, jest powiększenie śledziony (splenomegalia). Może ono również być skutkiem chorób reumatologicznych, metabolicznych, autoimmunologicznych i małopłytkowości. Natomiast bezpośrednimi chorobami, jakie dotykają śledzionę, są torbiel, zapalenie, ropień czy nowotwór.
Jednym z niebezpiecznych powikłań powiększonej śledziony jest jej pęknięcie, które stanowi zagrożenie życia. Jeśli występuje ból i dyskomfort w okolicy śledziony, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, ponieważ bardzo szybka diagnostyka i właściwa terapia są kluczowe dla uniknięcia niebezpiecznych powikłań.
Badanie diagnostyczne, takie jak ultrasonografia, tomografia komputerowa lub scyntygrafia, umożliwiają wykrycie wszelkich zmian w śledzionie. Lekarz prowadzący może zalecić również przeprowadzenie badań laboratoryjnych, w celu wykluczenia infekcji bakteryjnych i zakażeń wirusowych.
Śledziona jest narządem, który zazwyczaj nie powoduje bólu. Jednak może boleć w sytuacji urazu, zawału lub nagłego powiększenia, często z powodu choroby. Objawy te, to ból po lewej stronie brzucha, który może również promieniować do pleców, barku lub nadbrzusza. Najgroźniejszym skutkiem jej uszkodzenia jest krwotok wewnętrzny, który może zagrażać życiu pacjenta. W takiej sytuacji należy jak najszybciej przeprowadzić splenektomię, czyli usunięcie śledziony.
„Samo pęknięcie śledziony bywa bardzo bolesne. Spowodowane może być np. uderzeniem bocznym po lewej stronie. To zagrożenie życia, bo jest to organ bogato unaczyniony i powoduje masywny wylew krwi do jamy otrzewnowej. Pacjent traci ciśnienie, przytomność. Może bardzo szybko dojść do zatrzymania krążenia. Trzeba jak najszybciej wtedy śledzionę usunąć” – podkreśla lekarz.
Dwie śledziony?
„Chodzi o to, że w życiu płodowym śledziona powstaje z pewnych kieszonek i jeśli nie połączą się one odpowiednio, to ktoś może mieć tzw. dodatkową śledzionę. To nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia jej funkcjonalności. Po prostu jest inaczej zbudowana. Może zdarzyć się wtedy tak, że ma osobne unaczynienie, ale wciąż uważa się, że to jeden organ” – wyjaśnił specjalista.
„Przy czym ważne jest to, by usunąć te wszystkie dodatkowe – jeśli są – bo przejmą one funkcję śledziony i nie będzie żadnego efektu terapeutycznego. Jeśli chirurg nie usunie całego organu – a na przykład robi to z powodu małopłytkowości – to może nastąpić nawrót tej choroby. To ważne, by wcześniej przed operacją znaleźć tę dodatkową śledzionę. To wcale nie należy do rzadkości. Dodatkowej śledziony natomiast nie usuwa się w przypadku urazu” – pęknięcia. Wystarczy, że usunie się jedynie ten uszkodzony narząd – podkreśla lekarz.
Czy wszyscy rodzimy się z dwoma śledzionami? Odpowiedź nie jest do końca jednoznaczna. Zgodnie z opinią lekarzy, istnieje tutaj pewne uproszczenie.
W sytuacji, gdy zostanie stwierdzona jakakolwiek patologia w śledzionie, wówczas najczęściej zaleca się jej usunięcie. Jednakże w przypadku, gdy narząd jest powiększony w wyniku jakiejś hematologicznej choroby, wtedy mówi się o leczeniu farmakologicznym, którego skuteczność ocenia się po zmniejszeniu narządu.
Ważne jest, aby przygotować się na życie bez śledziony. Aby to zrobić, potrzebne są szczepienia ochronne. Najczęściej są to szczepionki przeciwko bakteriom otoczkowym, w tym meningokokom, pneumokokom i pałeczce grypy (hemophilus influenzae). Jeśli jednak nie ma śledziony, to jej funkcje przejmują inne narządy, w tym wątroba oraz szpik kostny.
Czy istnieje zależność między posiadaniem dwóch śledzion a brakiem jakichś funkcji? Tutaj odpowiedź jest niejednoznaczna. Zdaniem specjalistów, w niektórych przypadkach może to być prawdą.
Ponadto, jeśli usunięcie śledziony ma miejsce z powodu jakiegoś schorzenia, wtedy stosuje się też specjalne leczenie farmakologiczne. Jego skuteczność ocenia się po tym, czy narząd zmniejsza się.
Aby skutecznie żyć bez śledziony, należy zadbać o szczepienia ochronne. Najczęściej są one skierowane przeciwko bakteriom otoczkowym, w tym meningokokom, pneumokokom i pałeczce grypy (hemophilus influenzae). Ponieważ śledziona nie jest już obecna, jej funkcje przejmują inne organy, w tym m.in. wątroba i szpik kostny.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
