Chorobliwy lęk o zdrowie to poważny problem dla tych, których dotyka oraz ich bliskich. Choć występuje rzadko, utrudnia codzienne funkcjonowanie i naraża na niepotrzebne koszty związane z badaniami i wizytami u specjalistów. Ponadto może sprzyjać szybszej śmierci. Zaburzenie to poddaje się leczeniu, dlatego ważne jest rozpoczęcie terapii jak najszybciej.
Najnowsze badanie przeprowadzone w szwedzkim Instytucie Karolinska wykazało, że osoby cierpiące na hipochondrię mają większe ryzyko przedwczesnej śmierci niż osoby bez tego zaburzenia. Analiza danych dotyczących ponad 40 tys. osób wykazała, że w ciągu roku umierało statystycznie 5,5 osoby na 1000 bez zaburzeń hipochondrycznych i 8,5 na 1000 z tą przypadłością. Ryzyko śmierci naturalnej i tragicznej było wyższe, a większość zgonów „nienaturalnych” to samobójstwa. Interesujące jest to, że wyniki pozostały istotne nawet po uwzględnieniu innych zaburzeń psychicznych.
„Nasze kohortowe badanie sugeruje, że osoby cierpiące na hipochondrię mają zwiększone ryzyko zgonu zarówno z przyczyn naturalnych, jak i nienaturalnych, zwłaszcza samobójstwa, w porównaniu z osobami z populacji ogólnej, bez tego zaburzenia. Należy więc nadać odpowiedni priorytet poprawie wykrywania hipochondrii i dostępu do odpowiedniej, opartej na dowodach naukowych pomocy” – piszą autorzy publikacji, która ukazała się w periodyku „JAMA Psychiatry”.
Osoba z hipochondrią, zwana również lękiem o zdrowie lub lękiem przed chorobami (ang. health anxiety), doświadcza silnego lęku pomimo braku problemów ze zdrowiem. To poważne zaburzenie znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie jednostki. Osoba cierpiąca na hipochondrię ma trudności z podejmowaniem decyzji, cieszeniem się życiem i planowaniem przyszłości ze względu na ciągłe obawy o swoje zdrowie, nawet pomimo wyników medycznych potwierdzających brak choroby.
Objawy hipochondrii
Osoba cierpiąca na hipochondrię może doświadczać różnorodnych objawów, takich jak częste zlewanie się z lękiem, obsesyjne badanie ciała w poszukiwaniu symptomów chorobowych, częste wizyty u lekarza czy nadmierne obserwowanie własnego zdrowia. Mogą również występować objawy somatyczne, takie jak bóle głowy, bóle brzucha czy nudności, co potęguje lęk i przekonanie o chorobie.
Skutki hipochondrii
Hipochondria może znacząco wpływać na codzienne życie i relacje interpersonalne. Osoba cierpiąca na to zaburzenie może unikać aktywności społecznych, unikać leczenia z obawy przed diagnozą choroby, a także obciążać system opieki zdrowotnej. Dodatkowo, silny lęk i przekonanie o chorobie może prowadzić do depresji, pogorszenia jakości życia i utraty możliwości realizacji własnych celów.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem często nadmiernie koncentrują się na różnych fizycznych dolegliwościach, takich jak pocenie się czy problemy trawienne, interpretując je błędnie jako objawy poważnych problemów zdrowotnych. Częściej występuje u osób wychowanych w rodzinach, w których panowała nadmierna troska o zdrowie, lub gdy któryś z rodziców cierpiał na poważną chorobę. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi tego zaburzenia może być osobiste doświadczenie poważnej choroby w dzieciństwie oraz obecność ogólnych zaburzeń lękowych.
Spędzanie nadmiernie dużo czasu na czytaniu czy oglądaniu materiałów związanych ze zdrowiem, zwłaszcza w internecie, zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń. Osoby bezrobotne i gorzej wykształcone są bardziej narażone na ten problem. Młodzież z zaburzeniami identyfikacji płci również stanowi grupę wysokiego ryzyka. Na szczęście, problem ten jest rzadki i dotyczy tylko około 0,1 proc. populacji.
Jakie jest wsparcie dla osób z zaburzeniami psychicznymi?
Zachowanie bliskich osób ma duże znaczenie w przypadku osób cierpiących na zaburzenia psychiczne. Ważne jest, aby traktować ich problemy z powagą i unikać bagatelizowania ich dolegliwości. Po wykonaniu odpowiednich badań medycznych i potwierdzeniu diagnozy, istotne jest skierowanie pacjenta do specjalisty, takiego jak psychiatra, który może pomóc w radzeniu sobie z problemem. Leczenie skupia się głównie na psychoterapii, a w drugiej kolejności mogą być stosowane leki przeciwdepresyjne.
Badanie przeprowadzone na Columbia University skupiło się na skuteczności różnych form leczenia depresji. Prawie 200 chorych zostało podzielonych na cztery grupy, otrzymujące różne formy terapii. Okazało się, że najlepsze wyniki przyniosło łączenie psychoterapii z lekiem przeciwdepresyjnym. Niestety, spora grupa uczestników nie reagowała na żadną formę leczenia.
Wpływ terapii poznawczo-behawioralnej na depresję
W badaniu przeprowadzonym na Columbia University, terapia poznawczo-behawioralna (CBT) okazała się mieć niewiele większy wpływ na pacjentów niż placebo. Statystycznie, najlepsze wyniki przyniosło łączenie psychoterapii z lekiem przeciwdepresyjnym. Niestety, spory odsetek uczestników nie reagowało na żadną formę leczenia. Program trwał 24 tygodnie i podkreślono, że łączenie terapii poznawczo-behawioralnej z farmakoterapią okazało się najskuteczniejsze.
„Podsumowując, stwierdzamy, że badanie to dostarcza dowodów na bezpieczeństwo, dobrą tolerancję i skuteczność fluoksetyny w leczeniu hipochondrii. Jednakże badanie to wskazuje także, że ok. 50 proc. pacjentów nadal cierpi z powodu związanych z hipochondrią lęków, pomimo leczenia. Wskazuje to na ograniczenia zarówno terapii farmakologicznej, jak i podejścia poznawczo-behawioralnego, użytych w tym badaniu” – piszą naukowcy na łamach „The Ameriocan Journal of Psychiatry”.
Badania przeprowadzone przez ekspertów z Instytutu Karolinska potwierdzają skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej. Z analizy 19 randomizowanych badań wynika, że aż 66 proc. osób reaguje pozytywnie na terapię, a 48 proc. osiąga remisję. Co więcej, terapia online okazała się równie skuteczna, co terapia prowadzona tradycyjnie.
CBT odnosi sukces
„Terapia poznawczo-behawioralna jest skutecznym i prawdopodobnie kosztowo efektywnym sposobem leczenia lęków związanych ze zdrowiem. Zalecamy też szersze wprowadzenie ICBT (internetowej terapii poznawczo-behawioralnej) oraz dalsze badania nad ekonomicznymi skutkami prowadzenia tej terapii oraz nad zwiększeniem jej skuteczności” – piszą naukowcy.
Badanie wykazało, że psychoterapia online może być równie skuteczna
Zespół Instytutu Karolinska przeprowadził badania nad skutecznością ICBT. Przetestowali trwającą 12 tygodni terapię poznawczo-behawioralną prowadzoną na żywo i za pośrednictwem internetu na ponad 200 dorosłych osobach z lękami o zdrowie. Obie formy terapii okazały się równie skuteczne, pomimo krótszego czasu poświęconego na terapię online.
Terapia online była także znacznie mniej kosztowna, co czyni ją bardziej przystępną dla osób mniej zamożnych.
„Wyniki tego, przeprowadzonego w dużej skali, w warunkach opieki podstawowej, badania porównującego skuteczność dwóch form pomocy, pokazały, że internetowa terapia poznawczo-behawioralna (ICBT), pomimo niższych ogólnych kosztów społecznych, nie była gorsza niż indywidualna terapia twarzą w twarz (CBT) dla pacjentów z lękiem o zdrowie” – piszą naukowcy w pracy opublikowanej w magazynie „JAMA Psychiatry”.
Dystrybucja: pap-mediaroom.pl
