W Polsce rocznie 10 tys. pacjentów cierpi na wstrząs kardiogenny, a śmiertelność sięga nawet 60 proc. Jednakże, kardiologowie są zgodni, że można to zmienić, wymaga to jednak znaczących zmian w systemie opieki zdrowotnej. Na szczęście, mamy już wystarczającą bazę, aby to zrobić.
Polska kardiologia inwazyjna i kardiochirurgia są szczególnie wysoce cenione na świecie – potwierdzają to wyśmienite rezultaty leczenia ostrych zespołów wieńcowych. W razie zawału szybka diagnoza i leczenie są wykonywane nawet w karetce, a pacjent jest natychmiast transportowany do szpitala, w którym może otrzymać skuteczną pomoc.
Mechanizm występowania wstrząsu kardiogennego jest złożony – powiedzieli eksperci podczas XXX Jubileuszowej Zabrzańskiej Konferencji Kardiologicznej. Może on pojawić się nie tylko w przebiegu zawału serca, ale również w przypadku innych stanów chorobowych układu sercowo-naczyniowego, takich jak migotanie przedsionków.
Wstrząs kardiogenny jest najcięższą postacią niewydolności serca, która powoduje zaburzenie jego funkcjonowania. To z kolei prowadzi do niedokrwienia narządów, co może mieć poważne skutki dla zdrowia pacjenta. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej wdrożyć odpowiednią terapię, aby zapobiec zgonowi. Skuteczne leczenie wstrząsu kardiogennego wymaga stosowania metod, które pozwolą przywrócić normalny przepływ krwi.
Dr hab. n. med. Artur Dziewierz, prof. UJ, w artykule „Postępowanie we wstrząsie kardiogennym – aktualne zalecenia” opublikowanym na łamach Medycyny po Dyplomie wskazuje, że wstrząs kardiogenny jest złożonym procesem, który zwykle powoduje poważne uszkodzenie mięśnia lewej komory i następnie prowadzi do niewydolności krążenia, wielonarządowej niewydolności i często śmierci. Dlatego należy skupić się na zmniejszaniu obszaru uszkodzenia, osiągając jak najszybszą i pełną reperfuzję (przywrócenie przepływu krwi w niedokrwionym narządzie).
Chociaż nie ma jeszcze skutecznej terapii wstrząsu kardiogennego, profesor Dziewierz twierdzi, że pacjenci powinni być leczeni w wyspecjalizowanych ośrodkach, gdzie zespoły mają wypracowane schematy postępowania. Jest to bardzo ważne, ponieważ może to zwiększyć szanse na sukces terapeutyczny.
Kiedy szpital lub ośrodek jest zbyt daleko, interwencja wstępna może zostać przeprowadzona w najbliższej pracowni hemodynamiki. Następnie pacjent powinien być przetransportowany do ośrodka o wyższym stopniu referencyjności, który posiada możliwość czasowego mechanicznego wspomagania krążenia.
„Wstrząs przeżywają ci pacjenci, którzy mają szczęście i trafią w ciągu godziny w odpowiednie miejsce, nie mają zawału ściany przedniej (serca – red.)” – wyliczał podczas konferencji okoliczności sprzyjające chorym prof. dr hab. n. med. Lech Poloński, wieloletni konsultant wojewódzki w dziedzinie kardiologii na Śląsku.
Wstrząs kardiogenny to poważne schorzenie, któremu rocznie w Polsce ulega około 10 tysięcy osób. Większość z nich (60%) nie przeżywa tej przypadłości. Zawał serca to najczęściej przyczyna wystąpienia wstrząsu. Zrozumienie tej patologii pozwoliło w ciągu ostatnich dekad na stworzenie sieci ośrodków zapobiegających wstrząsowi. Ratownicy medyczni szybko transportują pacjenta do placówki medycznej, co pozwala na wczesne leczenie zawału i zapobieganie wstrząsowi kardiogennemu.
Wstrząs kardiogenny to niebezpieczne schorzenie, którego skutki są bardzo poważne. W Polsce rocznie 10 tysięcy osób jest zagrożonych wystąpieniem wstrząsu, z czego tylko ok. 40% przeżywa. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wstrząsu, w kraju funkcjonuje sieć ośrodków, w których przeprowadzana jest szybka diagnoza i leczenie zawału. Dzięki szybkiemu transportowi pacjenta przez ratowników medycznych, możliwe jest podjęcie wczesnych działań, które zminimalizują ryzyko wystąpienia wstrząsu kardiogennnego.
Aby zapewnić skuteczne leczenie wstrząsu kardiogennego, konieczne jest stworzenie spójnego systemu, obejmującego zarówno ośrodki wysoko specjalistyczne z pełnym zakresem możliwości kardiologii interwencyjnej i kardiochirurgii, jak i procedury postępowania z pacjentami, od rozpoznania wstrząsu, przez ich ewentualne przekazanie do ośrodków referencyjnych, aż po kwalifikację do najbardziej zaawansowanych metod leczenia.
„Nie wszyscy pacjenci mogą i powinni być do takich metod kwalifikowani – zastrzegła m.in. prof. dr hab. n. med. Janina Stępińska, która przez wiele kierowała Kliniką Intensywnej Terapii Kardiologicznej w Narodowym Instytucie Kardiologii w Aninie, a obecnie pracuje w Zakładzie Epidemiologii i Promocji Zdrowia Szkoły Zdrowia Publicznego Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. – Metody wspomagania nie zawsze są skuteczne. Potrzebujemy kryteriów podłączania wspomagania lewokomorowego. Dowolność prowadzi do braku skuteczności” – tłumaczyła, dodając, że w niektórych krajach stosuje się np. kryterium wieku – „w Polsce trudne do przeforsowania, bo zaraz przywoływane są argumenty konstytucyjne”.
„System opiera się na ratownikach medycznych. Zespołów z lekarzem jest bardzo mało” – przypominał dr hab. n. med. i n. o zdr. Klaudiusz Nadolny, dyrektor Pogotowia Ratunkowego w Sosnowcu.
Etap przedszpitalny jest kluczowy dla zapewnienia najlepszej opieki medycznej pacjentom. W związku z tym, zarówno ratownicy medyczni, jak i lekarze muszą mieć odpowiednie kwalifikacje, aby zapewnić jak najlepszą opiekę. W celu zapewnienia odpowiednich standardów opieki, Komisja Zdrowia przyjęła w drodze poprawki poselskiej określenie minimalnego odsetka karetek „S” (w tych obowiązkowo jest lekarz) na 10 proc.
Aby skutecznie udzielać pomocy pacjentom wstrząsie kardiogennym, ratownicy muszą mieć odpowiednie kompetencje i uprawnienia do samodzielnego podawania leków. Jednocześnie muszą mieć możliwość wypracowania jasnych i przejrzystych wytycznych dotyczących postępowania z pacjentami w stanie wstrząsu.
Aby zapewnić skuteczne i bezpieczne ratownictwo medyczne, niezbędne jest wsparcie i zaangażowanie władz publicznych w zapewnienie odpowiednich kwalifikacji oraz wytycznych postępowania dla ratowników medycznych oraz lekarzy.
Wsparcie władz publicznych jest kluczowe dla zapewnienia najwyższych standardów opieki medycznej pacjentom w stanie wstrząsu. Wszystko to musi być wsparte przez odpowiednie szkolenia, aby zapewnić najlepszą możliwą opiekę pacjentom.
Współcześnie wielu czołowych ośrodków medycznych, w tym Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, posiada wszystko, co jest potrzebne do skutecznego leczenia pacjentów we wstrząsie kardiogennym. Lekarze podczas konferencji zaznaczyli, że istnieje potrzeba lepszego zintegrowania z innymi elementami systemu opieki zdrowotnej oraz tworzenia zespołów specjalistów zwanych shock-teamami, które posiadają wiedzę, jak radzić sobie z tym stanem.
Źródła informacji:
- Debata poświęcona problemom związanym z leczeniem wstrząsu kardiogennego, która odbyła się w ramach XXX Jubileuszowej Zabrzańskiej Konferencji Kardiologicznej; organizatorzy: Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz Medycyna Praktyczna, 31.05.2023 – 02.06.2023.
- https://podyplomie.pl/kardiologia/37678,postepowanie-we-wstrzasie-kardiogennym-aktualne-zalecenia?page=3
Źródła informacji, z których czerpaliśmy informacje na temat wstrząsu kardiogennego to: Debata poświęcona problemom związanym z leczeniem wstrząsu kardiogennego oraz strona internetowa Podyplomie.pl.
Dodatkowo, wszelkiego rodzaju informacje na temat leczenia wstrząsu kardiogennego oraz aktualnych zaleceniach można znaleźć w Serwisie Zdrowie.
Pochodzenie informacji: pap-mediaroom.pl
