Według raportu Instytutu Człowieka Świadomego, aż 80 proc. nastolatków w wieku 15-16 lat miało już doświadczenie z alkoholem, z czego 78 proc. preferuje piwo. Badania wykazały, że każdy rok opóźnienia pierwszego kontaktu z alkoholem zmniejsza ryzyko uzależnienia o 14 proc. oraz nadużywania o 8 proc. Zauważalny jest także wzrost świadomości nastolatków na temat negatywnych skutków picia alkoholu dla zdrowia.
Obok palenia tytoniu, nadciśnienia, otyłości i cukrzycy, nadmierne spożywanie alkoholu stanowi jedno z najpoważniejszych problemów zdrowotnych Polaków. W Europie jest to trzeci największy czynnik ryzyka zdrowotnego, przyczyniający się do przedwczesnych zgonów oraz niesprawności 12 proc. mężczyzn i 2 proc. kobiet.
Raport „Inicjacja alkoholowa wśród dzieci i młodzieży w Polsce: diagnoza problemu, przyczyny i konsekwencje”, opracowany przez Instytut Człowieka Świadomego, podkreśla, że rodzaj alkoholu spożywanego przez młodych ludzi nie ma znaczenia. Zarówno napoje o niskiej zawartości alkoholu, jak i te wysokoprocentowe, są szkodliwe dla zdrowia psychicznego i fizycznego rozwijającego się nastolatka. Spożywanie alkoholu w różnych ilościach może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń młodych, ewolucyjnie istotnych części mózgu związanych z wyższymi funkcjami psychicznymi.
„Istnieją trzy główne determinanty wczesnej inicjacji alkoholowej: rodzina, grupa rówieśnicza i reklama [w Polsce dozwolona jest, pod pewnymi obostrzeniami, reklama piwa – PAP MediaRoom]. Pierwszy etap inicjacji alkoholowej odbywa się w domu, za wiedzą i zgodą rodziców, w wieku 10-12 lat. Problem dotyczy 85 proc. badanej młodzieży. Drugi etap inicjacji ma miejsce poza domem, w gronie rówieśników – mediana wieku to 16 lat” – tłumaczył podczas prezentacji raportu dr Janusz Krupa, prezes zarządu Instytutu Człowieka Świadomego, specjalista medycyny rodzinnej. Dodał, że w jednym i w drugim przypadku piwo jest głównym alkoholem inicjacji nieletnich, bo jest powszechnie dostępne, tanie i pobłażliwie traktowane przez dorosłych.
„Pierwszy raz piłem alkohol po 18. urodzinach. Nie bez znaczenia był wpływ mojego trenera koszykówki, który powiedział, że jeśli chociaż raz zobaczy kogoś z papierosem albo poczuje od kogoś alkohol, to ta osoba nie będzie miała już wstępu na trening. Nikt z nas tego nie zrobił” – dodał dr Krupa.
Dr Krupa podkreślił, że kształtowanie określonych zachowań u dzieci w domu pozwala im lepiej radzić sobie z presją rówieśników.
Ida Zalewska, badaczka rynku i opinii, zauważyła, że ponad połowa nastolatków, którzy brali udział w badaniu, przyznała, że ich rodzice pozwolili im spróbować alkoholu w wieku około dziesięciu lat, głównie napoje niskoprocentowe, takie jak piwo czy szampan, ale zdarzały się również alkohole mocniejsze.
„Młodzi ludzie najczęściej wybierają piwo, bo jest łatwo dostępne i tanie. Łatwiej jest też niepełnoletnim je kupić, bo i sprzedawcy, i osoby dorosłe, które oni proszą o pomoc w zakupie alkoholu, raczej przymykają na to oko częściej niż w przypadku innych alkoholi. Młodzież pije też chętnie piwo smakowe, bo nie piją po to, aby poczuć smak alkoholu, tylko po to, żeby poczuć jego działanie. W dodatku lubią słodkie napoje” – tłumaczyła Ida Zalewska.
Według badania ESPAD, polska młodzież nie wyróżnia się pod względem wieku inicjacji i innych wskaźników spożycia alkoholu w Europie. Wartości te są średnie i pokazują spadkowe tendencje od 2007 roku.
Badanie ESPAD wykazało, że spożycie alkoholu wśród polskiej młodzieży nie jest wysokie w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Trendy te obserwuje się od 2007 roku i świadczą o postępującej poprawie sytuacji.
Według Janusza Sierosławskiego, socjologa i autora polskich badań przeprowadzonych w ramach międzynarodowego projektu ESPAD, od 2003 r. w Polsce zaobserwowano pozytywne zmiany w konsumpcji alkoholu przez dzieci i młodzież.
„Wszystkie wskaźniki, zarówno odsetki tych, którzy pili w czasie ostatnich 30 dni, jak i tych, którzy próbowali kiedykolwiek napojów alkoholowych, powoli się obniżają z 98-99 proc. do 88 proc.” – powiedział Sierosławski. Dodał, że większość krajów europejskich ma te odsetki wyższe, a spowodowane jest to prawdopodobnie czynnikiem kulturowym.
Według badań ESPAD, coraz więcej nastolatków zdaje sobie sprawę z ryzyka związanego z piciem alkoholu.
Karolina Krzysik-Klemanów, psycholożka i psychoterapeutka, zauważyła, że inicjacja picia alkoholu jest złożonym problemem, który może być spowodowany różnymi przyczynami, jak wynika zarówno z raportu, jak i z jej własnych doświadczeń klinicznych.
„Nastolatek buntuje się przeciw rodzicom, co jest naturalne. Złe jest to, kiedy do tego buntu zaprzęgnięty jest alkohol. Przynależy do świata dorosłych, jest zakazany dla dzieci i młodzieży, więc jest dla nich atrakcyjny. To jest dla nich wyraz buntu” – wskazała Karolina Krzysik-Klemanów.
Dr Jerzy Gryglewicz, ekspert zarządzania zdrowiem publicznym i wykładowca Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, podkreślał znaczenie edukacji i promowania odpowiednich postaw prozdrowotnych w opóźnianiu inicjacji alkoholowej u nieletnich.
Według Dr. Jerzego Gryglewicza, eksperta zarządzania zdrowiem publicznym i wykładowcy Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, kluczowe znaczenie w opóźnianiu inicjacji alkoholowej u nieletnich mają edukacja i promowanie odpowiednich postaw prozdrowotnych.
„Szczególnie niebezpieczne jest łączenie sportu z alkoholem, w szczególności z piwem, poprzez sponsoring klubów i wydarzeń sportowych. W ten sposób budujemy wrażenie, że te aktywności ze sobą funkcjonują, a powinny się wykluczać” – powiedział dr Gryglewicz. Zaznaczył, że potrzebna jest ogólnopolska kampania edukacyjna skierowana również do dorosłych.
60% of teenagers aged 15-16 have already consumed alcohol, with 78% of them reaching for beer. For each year of delaying alcohol initiation, the probability of alcohol addiction decreases by 14% and the risk of abuse decreases by 8% – according to a report prepared by the Conscious Human Institute. The report also indicates that the percentage of teenagers convinced of the health risks of drinking alcohol is increasing.
One of the most important health problems affecting Poles, right after smoking, hypertension, obesity, and diabetes, is excessive alcohol consumption. In Europe, it is the third risk factor for the health of the population, contributing to premature death and disability among Europeans (12% in men and 2% in women).
„Kwestie zakazu są elementem mniej istotnym niż edukacja” – skwitował dr Gryglewicz.
Ważne jest, aby dorosłym nauczyć, jak mogą bezpiecznie wspierać dzieci, aby zwracały się do nich zanim zaczną sięgać po alkohol. Równocześnie, młodzi powinni mieć powszechny dostęp do informacji na temat zawartości alkoholu w różnych produktach, ponieważ raport pokazał, że niepełnoletni są niewystarczająco świadomi tych informacji i konsekwencji spożywania alkoholu dla ich organizmu.
Źródło: pap-mediaroom.pl
