W 2024 roku most przy ul. Krasińskiego w Szprotawie będzie obchodził setne urodziny. Jego wyjątkowość polega nie tylko na wieku, ale także na architektonicznym motywie nawiązującym do słynnego Bauhausu.
Bauhaus to nazwa kierunku w architekturze, który powstał w Weimarze na początku lat 20. XX wieku. Jego prekursorami byli architekt berliński Peter Behrens i Henry van de Velde, założyciel Szkoły Rzemiosł Artystycznych. W skrócie, Bauhaus dążył do połączenia techniki ze sztuką oraz funkcjonalności z estetyką.
Chociaż niewiele osób potrafi wskazać budowle Bauhausu, to większość obserwatorów określa je jako urokliwe i przyciągające. Ich działanie opiera się na funkcjonalności opartej na przesłankach psychologicznych. W projektowaniu należy również uwzględnić biologię, socjologię i ergonomię.
W Szprotawie znajduje się wiele zabytkowych budynków zbudowanych w stylu Bauhaus. Balustrady mostu przy ul. Krasińskiego zostały wykonane z prefabrykatów, co sprawia, że są proste i łatwe do powtórzenia. Projektant dodał jednak elementy w formie potrójnych szczelin, aby dodać trochę życia i kontrastu. Z zewnątrz stopa balustrady wystaje poza jej lico, zachowując jednocześnie proste kąty. Dzięki temu udało się uzyskać efekt geometrycznego porządku i estetyki, jednocześnie zachowując widok na przestrzeń za balustradą dla użytkowników mostu.
Balustrada z potrójnymi prześwitami, zgodnie z zasadami Bauhausu, może być nawiązaniem do otoczenia – w tym przypadku do otworów strzeleckich występujących w średniowiecznych murach obronnych, z basztami i Bramą Żagańską na czele. Północna balustrada jest wydłużona i sięga łukiem sąsiedniego mostu przez fosę, co odzwierciedla ówczesny kierunek architektury, preferujący pionowe, długie i smukłe przeprucia w budowlach.
Poręcze balustrady zostały zaokrąglone, czyniąc je ergonomicznymi i bezpiecznymi, a przyczółki mostu zostały zaakcentowane masywnymi blokami z betonu, dodając im charakteru. Ta budowla łączy w sobie prostotę wykonania z walorami użytkowymi i estetycznymi.
W ostatnich dekadach balustrady uległy znacznej degradacji, pojawiły się spękania i odpryski, odsłoniły się pręty zbrojeniowe. W 2023 r. wykonawca renowacji Rafał Hilbrand miał przed sobą trudne wyzwanie, ponieważ odtworzenie właściwej receptury betonu nie należy do łatwych zadań. Ponadto konieczne było doklejenie go w sposób trwały do starej bazy. Mieszkańcy z zaciekawieniem obserwowali specyficzne mikrozbrojenia i zastosowane technologie oczyszczania, impregnowania, klejenia i malowania – opowiada burmistrz Szprotawy Mirosław Gąsik. Efekt finalny przerósł oczekiwania. Do niedawna zniszczona konstrukcja znów sławi rzadki Bauhaus i zdobi szprotawską starówkę. Współczesnym dodatkiem jest pokrycie mostu, maskujące i ujednolicające barwę po dokonanych naprawach.
Most przez rzekę Szprotawę przy ul. Krasińskiego (do 1945 r. Knothe Strasse) został zbudowany w 1924 r. podczas kadencji burmistrza Ericha Knothe (1920-1930), który odegrał ważną rolę w historii miasta. Jego kuzyn, Adolf Wackwitz, był architektem miejskim i propagatorem nowoczesnej architektury funkcjonalnej. Jego manifest, opublikowany w 1926 r. w roczniku szprotawskim, odzwierciedlał zasady wprowadzone przez Bauhaus, twierdząc, że elementy budowli powinny być uporządkowane i ułożone w liniach. Wackwitz podkreślał, że architekt powinien wybierać konstrukcyjne możliwości, które zapewnią najbardziej przejrzystą formę zewnętrzną z poszanowaniem ekonomii. Chociaż projektant mostu w Szprotawie nie został do tej pory ustalony, możemy przypuszczać, że Wackwitz miał co najmniej udział w tym przedsięwzięciu.
Obecnie magistrat planuje stworzyć trasę edukacyjno-turystyczną wokół budynków Bauhausu. Z okazji jubileuszu zaprojektowano specjalny magnes pamiątkowy, który będzie dostępny dla wszystkich, którzy zgłoszą się z selfie z wiekowym mostem do Biura Turystyki i Edukacji Regionalnej w Szprotawie przy Pl. Kościelnym 2 – poinformował burmistrz M. Gąsik.
Warto zauważyć, że budynki związane z Bauhausem lub stanowiące jego dziedzictwo w Weimarze i Dessau-Rosslau zostały umieszczone na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Most znajduje się przy ujściu rzeki Szprotawy do Bobru, a na jego konstrukcji znajduje się drewniana kładka i nadal działające urządzenia spiętrzające, w tym przekładnie przedwojennej fabryki „L. Köhler G.m.b.H. Maschinenfabrik Hirschberg i.R.” Obecnie służą one małej elektrowni wodnej zainstalowanej tutaj. Podobne urządzenia można znaleźć w środkowym biegu rzeki w okolicach Stawów Przemkowskich. Przed mostem, od strony wody, w betonowym murze umieszczono bloczek z piaskowca z wyrytą datą „1924”, co oznacza, że umocnienie brzegu od zachodniej strony zostało wykonane w tym samym roku co most.
Osoby zafascynowane stylem Bauhaus mogą odwiedzić w Szprotawie inne interesujące budynki utrzymane w tej estetyce, takie jak stacja uzdatniania wody przy ul. Młynarskiej, liceum przy ul. Niepodległości, miejski basen i wiele innych.
Pochodzenie informacji: pap-mediaroom.pl
